روزهای سرد پاییز می گذرد، آسمان هر از گاهی با بارش برف و باران به پشت پنجره های بخار گرفته سر می زند، کوچکترها به سفارش پدر و مادر لباس گرم می پوشند تا از بیماری رهایی یابند.
در این سرمای پاییزی کنار بخاری اتاق یک کاسه آش “ترخینه” داغ می چسبد.
ترخینه
“ترخینه” نام غذایی است که به اعتقاد ایلامی های قدیمی علاج سرما خوردگی است. ترکیبات ترخینه شامل گندم، سبزی خشک، فلفل، دوغ و گوجه فرنگی است. مواد اولیه ترخینه را در اواخر تابستان و اوایل پاییز تهیه و مخلوط می کنند و بعد از ترش شدن آن را خشک می کنند و تا فرارسیدن سرمای زمستان در کیسه های پارچه ای داخل یخچال نگهداری می کنند.
“شله کینه” و “سه ختی”
“شله کینه” و “سه ختی” از دیگر غذاهای مقوی ایلام است. این غذاها از سالیان دور بر سر سفره های مردمان این دیار بوده است.
“شله کینه” نوعی نان است که از آرد، روغن حیوانی، شکر، عسل و یا شیره خرما تهیه می شود. غذای محلی “سه ختی” نیز ترکیبی از برنج، گوشت، کشمش و بادام است.
غذاهای محلی علاوه بر مفید بودن و خواص غذایی فراوان از لحاظ طعم و پخت نیز خوشمزه هستند. غذاهای مردم ایلام طعم خاص و خوشمزه ای دارند.
قله ماسوا
“قله ماسوا” غذای محلی دیگر مردم ایلام است. این غذا از برنج، دوغ و به صورت دیزی کله پاچه گوسفند تهیه می شود.
گنمه شیره
“گنمه شیره” یک نوع از تنقلات فراموش شده ایلام است. قدیمی های ایلام گندم تمیز شده را به مدت سه هفته در ظرفی از شیر و نمک نگهداری می کردند و بعد از آن گندم ها را بو می دادند و آماده مصرف می کردند. این تنقلات مخصوص مهمانی ها بوده و در شب نشینی ایلامی ها به خصوص در شب های زمستان جایگاه خاصی داشت.